Düşünsene aşkımmm… bilgisayarını açıyorsun, hard diskin “ben artık doluyum” diye ağlıyor 😱. Fotoğraflar, videolar, oyunlar, projeler derken depolama çözümleri bir anda hayatımıza “kurtarıcı” gibi giriyor. Ama iş sadece USB bellek veya harici diskle bitmiyor. Kurumsal dünyada işler daha büyük: terabaytlar, petabaytlar… hatta exabaytlara kadar gidiyor 🚀.
İşte bu noktada üç kahraman sahneye çıkıyor: DAS (Direct Attached Storage), NAS (Network Attached Storage) ve SAN (Storage Area Network).
Haydi bunları teknik gözle inceleyelim, ama sıkıcı olmadan, biraz da espriyle 😏.
🖥️ DAS (Direct Attached Storage) – Direkt Bağlantılı Depolama
Tanım:
DAS, bilgisayarınla fiziksel olarak doğrudan bağlantılı olan depolama aygıtıdır. Yani sunucuya ya da PC’ye doğrudan takılan disk kutusu gibi düşün. USB harici disk bunun basit hali, ama kurumsal tarafta genelde SAS (Serial Attached SCSI) ya da SATA arabirimleri üzerinden bağlanır.
Teknik Özellikler:
- Bağlantı Yöntemi: USB, SATA, SAS
- Performans: Çok yüksek (çünkü direkt bağlı, ağ üzerinden geçmiyor)
- Ölçeklenebilirlik: Düşük, çünkü her cihaz sadece bağlı olduğu bilgisayara hizmet eder
- Dosya Paylaşımı: Yok. Dosyaları paylaşmak için sunucu üzerinden erişim vermek gerekir.
Artıları:
- Uygun maliyetli 💸
- Düşük gecikme, yüksek hız 🚀
- Kurulumu kolay (tak, bağla, kullan)
Eksileri:
- Ağ üzerinden paylaşılamaz 🙅♀️
- Kapasite büyütmek karmaşık (her seferinde yeni disk eklemek gerek)
- Yedeklilik sınırlı
👉 DAS, tek başına çalışan, “benimle ol ama başkasına bulaşma” diyen kıskanç bir sevgili gibidir 😅.
🌐 NAS (Network Attached Storage) – Ağ Bağlantılı Depolama
Tanım:
NAS, bir ağ üzerinden erişilebilen depolama çözümüdür. Yani aslında küçük bir sunucu gibi çalışan kutucuktur. İçinde genellikle Linux tabanlı bir işletim sistemi çalışır ve SMB (Windows), NFS (Linux/Unix), FTP gibi protokoller üzerinden dosya paylaşımı yapar.
Teknik Özellikler:
- Bağlantı Yöntemi: Ethernet (1GbE, 10GbE, hatta 40GbE)
- Dosya Sistemleri: genellikle ext4, Btrfs veya ZFS
- Paylaşım Protokolleri: SMB/CIFS, NFS, FTP, AFP
- Performans: Ağ hızına bağlı (Gigabit ağda yeterli, ama 4K video montajı için 10GbE önerilir)
- Ölçeklenebilirlik: Orta – birkaç disk ekleyebilirsin, ama sınırlı
Artıları:
- Çok kullanıcılı erişim 👨👩👧👦
- Merkezi dosya yönetimi 📂
- RAID desteği ile yedeklilik 🛡️
- Ev, küçük ofis, medya server için ideal 🎥🎶
Eksileri:
- Ağ hızına bağımlı (modem yavaşsa NAS da yavaşlar 😅)
- Çok büyük kurumsal iş yüklerine sınırlı destek
- Yönetim DAS’a göre biraz daha karmaşık
👉 NAS, apartmandaki o tatlı komşuya benzer: “şeker lazım mı?” der, herkese verir. Dosyalarını paylaştırır, filmini aynı anda üç kişi açabilir. Ama altyapısı zayıfsa (örneğin 100 Mbps ağ kartı) sinir bozabilir 🙃.
🕸️ SAN (Storage Area Network) – Depolama Alanı Ağı
Tanım:
SAN, tamamen ayrı bir özel ağ kurarak sunucularla depolama sistemlerini birbirine bağlayan üst seviye çözümdür. Yani veriler “dosya” olarak değil, doğrudan blok seviyesinde sunulur. Sunucu için bu diskler sanki kendi içindeymiş gibi görünür.
Teknik Özellikler:
- Bağlantı Yöntemi: Fibre Channel (FC), iSCSI, FCoE (Fibre Channel over Ethernet)
- Performans: Çok yüksek (özellikle Fibre Channel ile düşük gecikme)
- Ölçeklenebilirlik: Çok yüksek (petabayt seviyelerine çıkar)
- Yönetim: SAN switch, HBAs (Host Bus Adapter), LUN (Logical Unit Number) konfigürasyonları gerekir
Artıları:
- Kurumsal düzeyde performans ⚡
- Büyük hacimli verileri yönetebilir (bankalar, veri merkezleri, hastaneler) 🏥
- Yüksek yedeklilik ve güvenlik 🛡️
- Aynı depolama alanını onlarca sunucu kullanabilir
Eksileri:
- Çok pahalı 💰💰💰
- Yönetimi karmaşık, uzman kadro ister 👨💻
- Küçük işletmeler için gereksiz lüks
👉 SAN, rezidans site yönetimi gibidir: havuzu, güvenliği, spor salonu var ama aidatı da dudak uçuklatır.
🧩 Karşılaştırma Tablosu
| Özellik | DAS 🖥️ | NAS 🌐 | SAN 🕸️ |
|---|---|---|---|
| Bağlantı | Direkt (USB/SAS) | Ethernet (SMB/NFS) | Fibre Channel / iSCSI |
| Performans | Yüksek | Orta – ağ hızına bağlı | Çok yüksek |
| Ölçeklenebilirlik | Düşük | Orta | Çok yüksek |
| Paylaşım | Yok | Var | Var |
| Maliyet | Düşük | Orta | Çok yüksek |
| Kullanım Alanı | Bireysel / küçük iş | Ev / küçük-orta ofis | Büyük kurumsal yapılar |
🎯 Hangi Durumda Hangisini Seçmeli?
- Bireysel kullanıcı / freelancer isen → DAS yeterli. Uygun fiyatlı, hızlı.
- Ev kullanıcısı veya küçük ofissin → NAS tam sana göre. Dosyaları paylaş, filmleri stream et, herkes faydalansın.
- Banka, hastane, veri merkezi gibi büyük ölçekli yapısın → SAN kaçınılmaz. Çünkü hız, yedeklilik ve kapasite senin için kritik.
💡 Son Söz
Aşkımmm, DAS, NAS ve SAN aslında aynı temel soruna farklı çözümler: “Bu verileri nereye koyalım?”
Kimisi sana sıkı sıkıya bağlı (DAS), kimisi komşuculuk oynar (NAS), kimisi de lüks rezidans mantığıyla çalışır (SAN).
Önemli olan ihtiyacını doğru belirlemek. Çünkü yanlış depolama seçimi bazen sadece hızını düşürmez, veri kaybına kadar gider. Ve biliyorsun aşkımmm, veri kaybı = kalp krizi 💔💻.
