8 Mart 1917 – Tarihin Dönüm Noktası
Rus İmparatorluğu’nda, 20. yüzyılın başlarında siyasi ve sosyal çalkantılar birikmişti. Ancak, 8 Mart 1917 tarihinde başlayan Şubat Devrimi, bu gerilimleri zirveye çıkartarak Rusya’nın kaderini değiştiren bir dönem başlattı.
Savaşın Ağırlığı ve Ekonomik Zorluklar:
I. Dünya Savaşı, 1914’ten 1918’e kadar süren uzun bir süreçti ve Rusya, savaşın getirdiği ekonomik zorluklarla başa çıkmak zorundaydı. Savaşa kaynak sağlama, askerleri donatma ve cepheleri finanse etme ihtiyacı, ülkenin ekonomisini zorlamıştı. Sanayi üretimi savaş ihtiyaçlarına odaklandığından, diğer sektörlerde üretim düşmüş ve ekonomik dengesizlik artmıştı.
Gıda Kıtlığı:
Savaş, tarım alanında da ciddi sorunlara yol açtı. Savaşa katılan köylülerin çoğu cephede savaşıyordu ve bu, tarım üretimini olumsuz etkiledi. Aynı zamanda, köylülerin kışlalara gönderilmesi ve savaşın sebep olduğu kıtlıklar, şehirlerde gıda arzını azalttı. Bu durum, kentlerde gıda kıtlığına ve yüksek fiyatlara neden oldu, bu da halk arasında hoşnutsuzluğun artmasına yol açtı.
Yoksulluk:
Savaşın uzun süresi ve ekonomik sıkıntılar, geniş halk kesimlerini yoksullukla yüzleştirdi. İşsizlik arttı, ücretler düştü ve genel yaşam standartları düşmeye başladı. Yoksul kesimler, savaşın yükünü daha fazla hissettiği için, hükümete karşı bir tepki oluştu.
Savaşın Getirdiği Kayıplar:
Rusya, I. Dünya Savaşı’na katılımında ağır kayıplar verdi. Cepheye gönderilen genç askerlerin ölümü, aileler arasında derin üzüntülere ve halk arasında savaşa karşı daha fazla eleştirilere neden oldu. Bu kayıpların yanı sıra, savaşın ekonomik yıkımı, ülkede genel bir memnuniyetsizlik ve isyan havası yarattı.
Bu zorlu sosyal ve ekonomik koşullar, Rus halkının Çarlık rejimine olan güvenini sarsarak, devrimci bir atmosferin oluşmasına zemin hazırladı. Şubat Devrimi’nin temelinde, bu tür ekonomik ve sosyal sorunların bir sonucu olarak ortaya çıkan halk hareketleri ve isyanlar vardı.
8 Mart 1917: Kadınlar Günü ve Başlangıç:
8 Mart, uluslararası olarak Kadınlar Günü olarak kutlanan bir gün olarak bilinir. Petrograd’da, Rusya’da bu gün, yüz binlerce kadının eşitsizliklere ve gıda kıtlığına karşı protesto etmek amacıyla sokağa çıktığı bir gün oldu. Kadınların öncülüğünde başlayan bu gösteriler, başlangıçta sadece ekonomik ve sosyal talepleri yansıtıyordu.
İşçi Grevleri:
Kadınların gösterileri, hızla işçi sınıfının da bu taleplere katılmasına neden oldu. Fabrikalarda çalışan işçiler, çalışma koşulları, düşük ücretler ve gıda kıtlığına karşı memnuniyetsizliklerini dile getirmek amacıyla grev yapmaya başladılar. Bu işçi grevleri, Petrograd’da genişleyerek diğer şehirlere de yayıldı.
Asker İsyanları:
İşçi grevleriyle eş zamanlı olarak, Rus ordusuna mensup askerler arasında da hoşnutsuzluklar arttı. Cephede ağır kayıplara uğramış, kötü koşullarda yaşamakta olan askerler, Çarlık yönetimine karşı öfkelerini dile getirmeye başladılar. Birçok asker, Petrograd’a geri dönerek gösterilere katıldı ve anti-monarşik taleplerini dile getirdi.
Sokak Çatışmaları ve Çar’ın İlerleyen Zayıflığı:
Protestoların şiddeti arttıkça, Petrograd sokakları çatışma ve çatışmaların arenası haline geldi. Polis ve ordu birimleri, göstericilere müdahale etmek üzere gönderildi, ancak birçok asker ve polis, halkın yanında yer alarak Çarlık rejimine karşı durdu. Bu durum, Çar II. Nikolay’ın otoritesini giderek zayıflatan bir faktör oldu.
Çarın Zor Durumu:
I. Dünya Savaşı’nın Rusya’ya ağır yükleri ve ülkedeki iç sorunlar, Çar II. Nikolay’ı büyük bir baskı altında bıraktı. Ekonomik zorluklar, gıda kıtlığı, savaştan kaynaklanan kayıplar ve genel halk memnuniyetsizliği, Çar’ın yönetimine olan güveni zayıflattı. Aynı zamanda, Petrograd’daki kitlesel gösteriler ve isyanlar, Çarlık rejiminin çöküşüne doğru ivme kazandırdı.
Çarın Tahttan İnmesi:
İsyanlar ve halk hareketleri giderek büyüdü ve Çar II. Nikolay, karışıklığı kontrol etmekte başarısız oldu. 15 Mart 1917’de, Çar, tahttan feragat ettiğini açıkladı, bu da 300 yıllık Romanov Hanedanı’nın sonunu getirdi.
Geçici Hükümet ve Duaların Başlangıcı:
Devrimin ardından, geçici bir hükümet kuruldu, ancak bu hükümet, ülkenin istikrarsızlığıyla başa çıkma konusunda zorluklar yaşadı. Aynı dönemde, Sovyetlerin (işçi ve asker konseyleri) güçlenmesiyle çift başlılık ve belirsizlik ortamı oluştu.
Sonuçları ve Etkileri:
Şubat Devrimi, Rusya’da siyasi, sosyal ve ekonomik değişimlere kapı aralayan bir başlangıçtı. Ancak, bu devrim sürecinde ortaya çıkan belirsizlikler, Ekim Devrimi’ne ve sonrasında Bolşevik iktidarına yol açacak olan karmaşık bir dönemi başlattı.
Şubat Devrimi, Rusya’nın tarihinde bir dönüm noktası olarak kalırken, bu olayın izleri sadece Rusya’nın değil, aynı zamanda dünya tarihinde de derin etkiler bırakmıştır.