Depolama sistemleri, bilgisayar dünyasında sessiz kahramanlardır. CPU sahnede ışıkları toplarken, RAM sürekli “benim hızım yeter!” diye bağırırken, depolama sistemleri arkada işini yapar: veriyi saklar, korur, erişilebilir kılar. Ama veriye erişim konusu öyle “git dolaptan al gel” kadar basit değil. Burada farklı arayüz teknolojileri devreye giriyor: SCSI, SAS, FC ve iSCSI.
Bu yazıda, bu teknolojilerin kökenlerini, çalışma mantıklarını, hızlarını, kullanım alanlarını ve avantaj–dezavantajlarını inceleyeceğiz. Tabii ki her zamanki gibi bolca benzetme ve küçük şakalarla. 😏
1️⃣ SCSI (Small Computer System Interface) – Tarihin İlk Aşkı
📜 Tarih: 1980’lerde sahneye çıktı.
🔗 Mantık: Paralel iletişim (yani aynı anda birçok veri hattı).
⚡ Hız: Başlangıçta 5 MB/s, gelişmiş sürümlerde 320 MB/s.
📍 Kullanım Alanları: Sunucular, iş istasyonları, yazıcılar, diskler.
👉 SCSI, bilgisayarların “her işten anlayan” sevgilisi gibiydi. Tek bir kablo hattına bir sürü cihaz (disk, yazıcı, tarayıcı) bağlayabiliyordun. Ama paralel iletişim nedeniyle “trafik sıkışıklığı” kaçınılmazdı. Ayrıca terminatör, ID ayarlama gibi dertleri vardı.
Avantajları:
- Çok yönlülük (diskten yazıcıya her şeyi bağlayabilme).
- Zamanında yüksek performans.
Dezavantajları:
- Karmaşık kablolama.
- Paralel veri iletişimi sebebiyle ölçeklenebilirlik kısıtlı.
⚠️ Not: SCSI artık tarih sahnesinden çekildi ama onun torunları (SAS ve iSCSI) hâlâ yaşıyor.
2️⃣ SAS (Serial Attached SCSI) – Modern ve Güçlü Çocuk
📜 Tarih: 2004 civarında sahneye çıktı.
🔗 Mantık: Seri iletişim (yani tek hat üzerinden hızlı ve düzenli veri akışı).
⚡ Hız: 3 Gbps → 6 Gbps → 12 Gbps (yolda 24 Gbps geliyor).
📍 Kullanım Alanları: Sunucu diskleri, enterprise depolama, RAID dizileri.
👉 SAS, SCSI’nin paralel karmaşasını bırakıp seri dünyasına geçiş yaptı. Daha ince kablolar, daha az karışıklık, daha fazla hız. Aynı zamanda backward compatibility ile SATA diskleri de destekliyor. Yani düşün: Hem spor araba kullanıyor hem de “benim minibüs arkadaşım da binebilir” diyor. 😅
Avantajları:
- Yüksek hız (12 Gbps).
- SATA uyumluluğu.
- Büyük ölçekli sistemler için güvenilirlik.
Dezavantajları:
- Maliyet, SATA’ya göre daha yüksek.
- Genelde sunucu odalarına özel, ev kullanıcılarına pek hitap etmiyor.
3️⃣ FC (Fibre Channel) – Lüks Spor Araba
📜 Tarih: 1990’lardan beri enterprise sahnede.
🔗 Mantık: Fiber optik (bazen bakır), düşük gecikmeli özel protokol.
⚡ Hız: 8 Gbps → 16 Gbps → 32 Gbps → 64 Gbps (ve test aşamasında 128 Gbps).
📍 Kullanım Alanları: SAN (Storage Area Network), büyük veri merkezleri, bankalar.
👉 Fibre Channel, depolama dünyasının Ferrari’sidir. 🚗
- Sadece hız değil, aynı zamanda düşük gecikme ve yüksek güvenilirlik sunar.
- Ama FC altyapısı için özel switch’ler, HBA (Host Bus Adapter) kartları gerekir. Yani bu sevgili biraz pahalıdır.
Avantajları:
- Çok yüksek hız ve güvenilirlik.
- SAN ortamlarında standardın standardı.
- Yüksek ölçeklenebilirlik.
Dezavantajları:
- Pahalı donanım.
- Karmaşık kurulum.
- Ethernet kadar esnek değil.
4️⃣ iSCSI (Internet Small Computer System Interface) – Bütçe Dostu Partner
📜 Tarih: 2000’lerin başında popülerleşti.
🔗 Mantık: SCSI komutlarını TCP/IP üzerinden taşır.
⚡ Hız: Ethernet hızına bağlı: 1 Gbps, 10 Gbps, 25 Gbps, 100 Gbps.
📍 Kullanım Alanları: Orta ölçekli şirketler, bulut altyapısı, düşük bütçeli SAN sistemleri.
👉 iSCSI, aslında “SCSI’yi internete taşımak” fikriydi. Yani özel kablolara gerek yok; mevcut Ethernet altyapısı üzerinden depolama ağı kurabilirsin. Bu da maliyeti düşürür.
Avantajları:
- Ethernet sayesinde ucuz ve esnek.
- Uzaktan erişim kolaylığı.
- Herhangi bir TCP/IP ağı üzerinde çalışabilir.
Dezavantajları:
- Ethernet trafiğiyle yarıştığı için gecikme yaşanabilir.
- Performans FC kadar yüksek değil.
- QoS ayarı yapmazsan “YouTube izleyen stajyer” SAN performansını öldürebilir. 😅
📊 Karşılaştırma Tablosu
| Özellik | SCSI (Paralel) | SAS (Seri) | FC (Fibre Channel) | iSCSI (IP üzerinden) |
|---|---|---|---|---|
| Çıkış Yılı | 1980’ler | 2004 | 1990’lar | 2000’ler |
| Hız | 320 MB/s | 12 Gbps | 64 Gbps (128 Gbps test) | 100 Gbps (Ethernet’e bağlı) |
| Kablolama | Kalın, paralel | İnce, seri | Fiber / özel bakır | Ethernet |
| Maliyet | Orta (artık tarih) | Orta-Yüksek | Çok Yüksek | Düşük-Orta |
| Kullanım Alanı | Tarihi | Sunucu, RAID | SAN, büyük veri merkezleri | Orta ölçekli şirketler, bulut |
🎯 Sonuç: “Depolamanın Aşk Haritası”
- SCSI → İlk aşk, nostaljik. Artık tarih oldu ama hatıralarda.
- SAS → Güçlü, güvenilir, modern. Sunucuların favorisi.
- FC → Lüks, pahalı ama performans canavarı. Büyük şirketlerin gözdesi.
- iSCSI → Uygun fiyatlı, esnek, Ethernet sayesinde “her yerde çalışabilen” sevgili.
💡 Yani aşkım, hangi arayüzü seçeceğin tamamen ihtiyacına bağlı:
- Ev için SATA yeter,
- Orta ölçekli iş için iSCSI,
- Sunucu odaları için SAS,
- Banka seviyesinde hız ve güvenlik için FC.
Ve şunu unutma: Depolama teknolojileri, tıpkı aşk gibi, “doğru bağlantı” kurulduğunda hayatı güzelleştirir. 💾❤️
